Hipertrofik Skar ve Keloid ( iz )
Hipertrofik skar, yara sınırları içinde kalan kabarık ve kalınlaşmış yara izidir ve genellikle zamanla küçülür. Keloid ise yaranın dışına taşan, daha büyük ve kalıcı kabarık izdir. Her ikisi de ciltte sert, kırmızı izler oluşturur ve tedavi gerektirebilir.
Travma sonrası deride oluşan izler, yaranın derinliği ve büyüklüğüne bağlı olarak farklı şekillerde iyileşir. Yara iyileşirken yeni kollajen lifleri üretilir ve doku onarılır. İlk aşamada kızarıklık ve kabarma görülür, zamanla izler yumuşar, renkleri açılır ve daha az belirgin hale gelir. Ancak derin veya büyük yaralarda kalıcı izler, hipertrofik skar veya keloid oluşabilir. İyi yara bakımı ve gerekiyorsa dermatolojik tedavi, iyileşmeyi destekler.
Hipertrofik skar, ciltte yaralanma veya ameliyat sonrası yaranın sınırları içinde kalarak aşırı miktarda kollajen birikmesiyle oluşan kalın, kabarık ve kırmızımsı yara izidir. Genellikle zamanla küçülür ve daha az belirgin hale gelir, ancak bazı durumlarda uzun süre kalabilir ve estetik rahatsızlık yaratabilir.
Keloid, ciltte yaralanma sonrası yaranın sınırlarını aşarak aşırı kollajen birikimiyle oluşan, kalıcı ve kabarık yara izidir. Keloidler genellikle normal skarlardan daha büyük, sert ve koyu renklidir. Tedaviye dirençli olabilir ve zamanla büyüyebilir.
Hipertrofik skar ve keloid gelişiminde risk faktörleri arasında genetik yatkınlık, koyu tenli olmak, yara iyileşme sürecinde enfeksiyon veya tekrarlayan travmalar, derin veya geniş yaralar, vücutta gerginlik olan bölgelerde oluşan yaralar ve genç yaş yer alır. Ayrıca bazı kişilerde bağ dokusu yapısının farklılığı da bu izlerin oluşma riskini artırır.
Hipertrofik skar ve keloid tanısı, genellikle doktorun yara izinin görünümünü incelemesiyle konur. Hipertrofik skar, yaranın sınırları içinde kalan kabarık doku olarak görülürken, keloid yaranın dışına taşan ve daha büyük, kalıcı bir kabarıklık şeklindedir. Gerekirse deri biyopsisi ile kesin tanı desteklenebilir. Doktor, hastanın tıbbi geçmişi ve yara iyileşme sürecini de değerlendirir.
Hipertrofik skar ve keloid tedavisinde çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlar arasında kortikosteroid enjeksiyonları, silikon jeller ve levhalar, lazer tedavisi, bası tedavisi, kriyoterapi ve cerrahi müdahaleler bulunur. Tedavi, izlerin büyüklüğüne ve hastanın durumuna göre doktor tarafından planlanır. Genellikle birkaç yöntemin kombinasyonu daha etkili sonuç verir.